🛕 मंदिर नागर –10 🛕

🛕 मंदिराचे वास्तुविश्लेषण

🔸 १. जगतिलक्षणाध्याय (Plinth)

• मंदिराचा पायाभूत जगत उठावदार गोलाकार परिघासह कोरलेला आहे.

• जमिनीवर लहान चौथऱ्यावर ठेवलेले, परिघाभोवती दगडी वेताळ, नंदी व पुष्पमाळा कोरलेल्या आहेत.

• समोरच्या पायऱ्या स्पष्ट व व्यवस्थित पद्धतीने आखलेल्या आहेत.

🔸 २. पिठलक्षणाध्याय (Base & Pillars)

• पायाभाग व स्तंभांची चौकट एकसंध व ठाम.

• प्रत्येक स्तंभावर कोरीव रचना व शिल्पाकृती.

🔸 ३. शिखरलक्षणाध्याय (Shikhara)

• भव्य नागरशैलीचे शिखर, मधोमध उंचावलेले व बाजूला लहान उपशिखरे.

• मध्यभागी शिवलिंगासोबत विविध देवतांच्या मूर्ती कोरलेल्या.

🔸 ४. ध्वजलक्षणाध्याय (Flag & Finial)

• मंदिराच्या पुढील बाजूस उंच ध्वजस्तंभ व त्यावर केशरी ध्वज फडकतो.

• शिखराच्या कळसावर कलश ठामपणे बसवलेला आहे.

🔸 ५. द्वारलक्षणाध्याय (Doorway)

• प्रवेशद्वारावर रक्षक मूर्ती व वेलबुट्टीची नक्षी कोरलेली.

• दारासमोर नंदीची मूर्ती व सिंहाचे शिल्प कोरलेले.

🔸 ६. कोलिकालक्षणाध्याय (Corners & Niches)

• कोपऱ्यांवर लहान शिखरे व शिल्पांनी सजवलेले.

• प्रत्येक बाजूवर भिन्न मूर्ती व कल्पनाशिल्प.

🔸 ७. मंडपलक्षणाध्याय (Mandapa)

• खुल्या मंडपात उभ्या आठ स्तंभांची रचना व सुशोभित छत.

🔸 ८. करोटकलक्षणाध्याय (Amalak & Kalash)

• शिखराच्या टोकाशी आमलक व कळसामुळे मंदिराची पूर्णता अधोरेखित होते.

🔸 ९. उपयुक्त देवता

• नंदी, ध्वज व शिल्पाकृती यामुळे हे मंदिर शिवलिंगस्थापनेसाठी आदर्श.