🛕 मंदिर डिझाइन –12 🛕

🛕 मंदिराचे वास्तुविश्लेषण

🔸1.   शिखर (शिखरलक्षणाध्याय)

·       मंदिराचे शिखर बहुपंक्ती नगरशैलीत असून, ते पायऱ्यांसारखे टप्प्याटप्प्याने उंचावत जाते.

·       प्रत्येक पायरीवर सुबक रथिका (उपशिखरे) आणि कोरीव मूर्तिशिल्पे अचूक सममितीत मांडलेली आहेत.

·       शिखराच्या सर्वोच्च टोकावर उठावदार कळस व आमलक आहे, जे शक्तिरूपतेचे प्रतीक मानले जाते.

·       या थरावर थर चढणाऱ्या रचनेमुळे शिखर भव्यतेचा शिखरबिंदू गाठते.

🔸2. गर्भगृह व अंतर्भाग (गर्भगृह व पिठलक्षणाध्याय)

·       भक्कम आणि उंच पायऱ्या चढून मुख्य गर्भगृहात प्रवेश होतो.

·       गर्भगृहात गूढ व तेजस्वी वातावरण असून, केंद्रभागी पिठ्ठ्यावर विराजमान असलेली मुख्य देवतेची मूर्ती सात्विक आणि पवित्रतेचे प्रतीक आहे.

·       आजूबाजूचे नक्षीकाम आणि मूर्तिशिल्पं गर्भगृहाच्या सौंदर्याला पूरक वाटतात.

🔸 प्रवेशद्वार व स्तंभशिल्प (द्वारलक्षणाध्याय)

·      विशाल आणि उंच प्रवेशद्वार, कोरीव वेलबुट्टी, देवमूर्ती व सिंहमुखांच्या शिल्पांनी अलंकृत आहे.

·      दरवाज्याच्या दोन्ही बाजूंना असलेल्या भक्कम स्तंभांवर मानवी आकृती, गंधर्व, यक्ष, अप्सरा, नंदी व पौराणिक दृश्ये कोरलेली आहेत.

·      हे सर्व बारकाईचे नक्षीकाम मंदिराच्या भव्यतेत भर टाकतात.

🔸 पायऱ्या व जगती (जगतिलक्षणाध्याय)

·      मंदिर एका उंच जगती (plinth) वर उभे असून, समोरून जाणाऱ्या पायऱ्या प्रचंड आणि भक्कम आहेत.

·      पायऱ्यांच्या बाजूंना वेलबुट्ट्या आणि सिंहमुख शिल्पांची सजावट केली आहे.

·      पायऱ्यांमधून वर जाताना मंदिराचा उग्र व तेजस्वी स्वरूप अधिक जाणवतो.

🔸 दगड व शिल्पकला (दगडाचे लक्षण)

·      हे संपूर्ण मंदिर काळसर-राखाडी नेवासा दगडात बांधलेले आहे.

·      या दगडाचे वैशिष्ट्य म्हणजे टिकावू आणि सूक्ष्म नक्षीकामाला योग्य असणे.

·      मंदिराच्या प्रत्येक थरावरची शिल्पकला आणि वेलबुट्ट्या कलाकारांच्या कौशल्याला दाद देतात.

🔸 परिसर व वातावरण

·      मंदिर सभोवती निसर्गसंपन्न हिरवाई आणि झाडांची सावली असल्याने शांत व गूढ पवित्रता जाणवते.

·      मंदिराचा उंचपणा आणि त्यावरील शिल्पकला निसर्गाच्या पृष्ठभूमीत उठून दिसते.

हे मंदिर शक्तिरूप वा शिवस्वरूप देवतेसाठी योग्य, भक्तांना उग्रतेतही सौम्य आणि तेजस्वी अनुभव देणारे आहे.