🛕 मंदिर नागर –2 🛕

🛕 मंदिराचे वास्तुविश्लेषण

🔸 १. जगतिलक्षणाध्याय (Plinth Design)
मंदिर एका उंच, चौरसाकार जगतीवर उभं आहे. जगती मजबूत व सुसमित असून जमिनीपासून संरक्षण देण्यासाठी योग्य. पायऱ्या सममिती राखून दिल्या आहेत. गजथर शिल्पे जगतीच्या कोपऱ्यावर प्रभावी दिसतात.

🔸 २. पिठलक्षणाध्याय (Base of Columns)
स्तंभांची पायठी कमलाकार पिठ्यांवर आधारलेली आहे. सर्व पिठे समरुप असून कोरीव काम नाजूक व प्रमाणबद्ध आहे.

🔸 ३. शिखरलक्षणाध्याय (Shikhara/Spire)
शिखर हे एकशिखरी व साध्या नागरशैलीतील आहे. गळ्याजवळ वरील वर्तुळाकार पट्ट्या व थोडासा वक्राकार टोक असलेला, सरळसोट व सडसर आहे.

🔸 ४. ध्वजलक्षणाध्याय (Finial & Flag)
शिखराच्या कळसावर ध्वजदंड लावण्यास जागा असून, कळसाच्यावर गोलाकार मणिकाम केलेले आहे, जे ध्वजदंडास योग्य पद्धतीने आधार देईल.

🔸 ५. द्वारलक्षणाध्याय (Doorway Design)
मुख्य प्रवेशद्वार उंच व साधेपणाचा भाव असलेले आहे. चौकटीवर वेलबुट्टी, किंचित शिल्पकाम केलेले दिसते. द्वाराच्या दोन्ही बाजूंना द्वारपाल ठेवलेले आहेत.

🔸 ६. कोलिकालक्षणाध्याय (Corner Elements)
मंदिराच्या कोपऱ्यांना साधे कोलिकावजा स्तंभ व पट्ट्यांमधून हरणनक्षी दाखवलेली आहे. कोपऱ्यांवरील सौंदर्य साधेपणात आहे.

🔸 ७. मण्डपलक्षणाध्याय (Mandapa/Hall)
गरभगृहाच्या पुढील भागात मोकळा मंडप असून त्याला कोरीव स्तंभांचा आधार आहे. मंडपाची उंची व जागा कमालीची सममिती राखून केलेली आहे.

🔸 ८. करोटकलक्षणाध्याय (Superstructure Capstone)
शिखराच्या शेंड्यावर गोलाकार करोटक ठेवलेले आहे, जे स्थापत्याला पूर्तता देतं.