🛕 मंदिर नागर –3 🛕

🛕 मंदिराचे वास्तुविश्लेषण

🔸 १. जगतिलक्षणाध्याय (Plinth Design)
मंदिर उंच व पायऱ्यांनी युक्त अशा चौथऱ्यावर आहे. जगतीवर बारीक नक्षीकाम व गजथर रचना स्पष्ट जाणवते. कोपऱ्यावर बलिष्ठतेची जाणीव देणारे शिल्प.

🔸 २. पिठलक्षणाध्याय (Base of Columns)
स्तंभांच्या तळाला सुंदर व उठावदार पिठ्यांची रचना, जी कळसापर्यंतच्या सौंदर्याला आधार देते.

🔸 ३. शिखरलक्षणाध्याय (Shikhara/Spire)
शिखर हे स्पष्ट नागर शैलीचे, बहुस्तरीय व उंचावलेले. रथिका व पट्ट्या नीट मांडलेल्या. उंचीमुळे भव्यता अधिक दिसते.

🔸 ४. ध्वजलक्षणाध्याय (Finial & Flag)
शिखरावर गोलाकार मणिकामयुक्त कळस व त्यावर ध्वजासाठी जागा राखलेली.

🔸 ५. द्वारलक्षणाध्याय (Doorway Design)
मुख्य प्रवेशद्वार उंच व स्तंभांवर तोललेले, जिथे वेलबुट्टी व नक्षीकाम अगदी नाजूक पद्धतीने कोरलेले.

🔸 ६. कोलिकालक्षणाध्याय (Corner Elements)
कोपऱ्यांना कोरीव रथिका व पट्ट्या, जी मंदिराच्या रचनेला समांतरपणे जोडल्या आहेत.

🔸 ७. मण्डपलक्षणाध्याय (Mandapa/Hall)
गरभगृहाला लागून असलेला मोकळा मंडप, ज्याला चार प्रमुख स्तंभांनी आधार दिला आहे. मोकळेपणाची जाणीव.

🔸 ८. करोटकलक्षणाध्याय (Superstructure Capstone)
कळसाच्या शेंड्यावर गोलाकार करोटक, जे स्थापत्य पूर्णत्वाकडे नेतं.

🔸 ९. कोणत्या देवतेसाठी योग्य?
ही रचना शिवमंदिर किंवा विष्णुमंदिर यासाठी अधिक समर्पक.