🛕 मंदिर नागर –6 🛕

🛕 मंदिराचे वास्तुविश्लेषण

🔸 १. जगतिलक्षणाध्याय (Plinth)
या मंदिरात उंचसखल व विविध पट्ट्यांनी नटलेली, शिल्पाकृतींनी सजलेली भक्कम जगती दिसते. पायऱ्या रुंद व मोकळ्या.

🔸 २. पिठलक्षणाध्याय (Base of Columns)
स्तंभांचे तळ नक्षीकामांनी व पद्धतशीर पट्ट्यांनी सुशोभित. कोपऱ्यांना रक्षक देवतांचे शिल्प.

🔸 ३. शिखरलक्षणाध्याय (Shikhara)
एक मुख्य उंच शिखर व चार उपशिखरे (रथिका) ज्यामुळे समतोल व गूढता दिसते. प्रत्येक शिखरावर उठावदार पट्ट्या.

🔸 ४. ध्वजलक्षणाध्याय (Finial)
मुख्य शिखरावर ध्वजस्तंभ व मणिकमासाठी जागा ठेवलेली आहे.

🔸 ५. द्वारलक्षणाध्याय (Doorway)
प्रवेशद्वार साधा, पण भव्य व स्तंभांच्या रचनेमुळे उठावदार. स्तंभांवर कोरीव शिल्प.

🔸 ६. कोलिकालक्षणाध्याय (Corner details)
कोपऱ्यांना उठावदार, लहान शिखरे, व मध्यभागी थोडी मागे सरकवलेली रचना देऊन त्रैमितीय परिणाम साधला आहे.

🔸 ७. मंडपलक्षणाध्याय (Mandapa)
मुख्य गाभाऱ्यासमोर मंडप साधा व उघडा आहे. स्तंभ रचनेतून गती आणि सौंदर्य.

🔸 ८. करोटकलक्षणाध्याय (Capstone)
शिखर टोकावर मणिकम स्वरूपाचे करोटक ठेवलेले आहे.

🔸 ९. कोणत्या देवतेसाठी उपयुक्त?
ही रचना शिवमंदिर किंवा विष्णू मंदिर यासाठी अत्यंत योग्य आहे. मुख्य गाभाऱ्याच्या दोन्ही बाजूला रथिका स्वरूपातील उपगृह असल्यामुळे विविध देवतांची स्थापना करता येईल.