🛕 मंदिर डिझाइन –1 🛕

🛕 मंदिराचे वास्तुविश्लेषण (नेवासा दगडातील, एकशिखर रचना):

🔸 1. शिखर (शिखरलक्षणाध्याय):
या मंदिरावर एकच उंच व कलात्मक शिखर आहे. हे शिखर नगर शैलीत बांधलेले असून त्यावर अनेक मूर्तिशिल्पयुक्त रथिका (turrets) कोरलेले दिसतात. शिखराच्या शीर्षावर गरुडाकृती किंवा उग्र रूपातील कळस असलेला आकृती आहे – हे शक्तिरूप देवीचे द्योतक आहे.

🔸 2. गर्भगृह (गर्भगृह व पिठलक्षणाध्याय):
गर्भगृहाचा प्रवेशद्वार साधा असून दोन्ही बाजूंना गंभीर व उठावदार स्तंभ आहेत. समोर कमळाच्या आकारातील यज्ञकुंडासारखा तांब्या आहे, ज्यावर देवीची मूर्ती बसवलेली आहे – ही मूर्ती शांत, सौम्य व शक्तिस्वरूप आहे.

🔸  3. द्वार व स्तंभ रचना (द्वारलक्षणाध्याय):
प्रवेशद्वारावरील कमानीवर नक्षीकाम असलेली अर्धवृत्ताकृती वेलबुट्टी आहे. स्तंभांवर देखील पारंपरिक फुलदाणी, पट्टे, बेलबुट्ट्यांची कोरीव नक्षी आहे.

🔸 4. पायऱ्या व जगती (जगतिलक्षणाध्याय):
मंदिर एक उंच जगती (प्लिंथ) वर उभे आहे. पायऱ्या एकसंध व मजबूत आहेत, ज्यामुळे मंदिर अधिक दृढ व गूढ भासतं. आजूबाजूला कुंड व रोपवेलीही ठेवलेली आहेत, जे परिसरात शांतता व पावित्र्य निर्माण करतात.

🔸 5. दगडाची शैली (दगडाचे लक्षण):
मंदिर पूर्णतः काळ्या-राखाडी नेवासा दगडातून सुसज्जपणे कोरलेले आहे. या दगडाचे वैशिष्ट्य म्हणजे त्यावर बारकाईने शिल्पकाम करणे शक्य होते, तसेच तो दृढता व टिकाव प्रदान करतो.

🔸 6. स्थापत्यसौंदर्य व छायांकन:
पार्श्वभूमीला हिरवी झाडी व डोंगरमाथा दिसतो. मंदिराच्या आजूबाजूचे वातावरणही निसर्गसंपन्न आहे, जे अशा शक्तिपीठासाठी योग्य आहे.

Ø  हे मंदिर महाराष्ट्रातील महालक्ष्मी मंदिरांप्रमाणेच Hemadpanthi + Nagar शैलीचे मिश्र उदाहरण आहे. नेवासा दगडावर बारीक, शिस्तबद्ध शिल्पकाम, शक्तिरूप मूर्ती, उंच शिखर, आणि पारंपरिक गरिमामय रचना यामुळे हे मंदिर भव्य, पवित्र व प्रभावी वाटते.